Γύρω στο 1960 ο σπουδαίος ποιητής Τάσος Λειβαδίτης έγραψε ένα εξαιρετικό συνθετικό ποίημα με το όνομα «Καντάτα». Πρόκειται για ένα συνθετικό ποίημα που κάλλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ασπίδα της ζωής, για τον αγώνα και την επιβίωση του ανθρώπου. Έχει θεατρικό περιεχόμενο και στοιχείο. Το αντιλαμβάνεται κανείς από την αρχή εφόσον ο ποιητής δηλώνει το σκηνικό και τους ήρωες.
«Ο άνθρωπος με το κασκέτο»
Το ξεχωριστό και το πιο σημαντικό απόσπασμα της «Καντάτας», θα έλεγε κανείς ότι είναι «ο άνθρωπος με το κασκέτο». Πρόκειται για τον βασικότερο ήρωα του ποιήματος ο οποίος δεν γράφεται ποτέ το όνομά του. Αφήνεται όμως να νοείται ότι φοράει κασκέτο, αποδεικνύοντας ότι ανήκει στην εργατική τάξη μιας και το κασκέτο συνηθίζεται να φοριέται από τους εργάτες.
Η επιβίωση, ο αγώνας και η δικαίωση
Στο παρακάτω απόσπασμα παρουσιάζονται σκηνές σε μια φυλακή. Οι ήρωες είναι ο άνθρωπος-φυλακισμένος με το κασκέτο, οι φυλακισμένοι-βασανιστές και μία αράχνη. Θα έγραφε κανείς ότι η αράχνη γίνεται ένα με τον κύριο ήρωα. Αυτός με τη σειρά του γίνεται ένα με αυτήν.
Τα βασανιστήρια γίνονταν καθημερινά και οι σκέψεις του ανθρώπου με το κασκέτο, πολλές. Όμως κοίταζε μια αράχνη η οποία ύφαινε με υπομονή, ξανά και ξανά τον ιστό της, τον οποίο της χάλαγαν οι μπότες των βασανιστών.
[…]
16. Και την πρώτη νύχτα μπήκε μες στο κελί ένας άνθρωπος που ‘χε χάσει το πρόσωπο του, κι ακούμπησε το φανάρι που κρατούσε κάτω στο πάτωμα.
17. Κι ο ίσκιος του μεγάλωσε πάνω στον τοίχο.
18. Και τον ερώτησε: πού έχεις κρυμμένα τα όπλα;
19. Κι εκείνος, κανείς δεν ξέρει αν από σύμπτωση, ή ίσως για ν’ απαντήσει,
20. έβαλε το χέρι πάνω στην καρδιά του.
21. Και τότε τον χτύπησε. Ύστερα μπήκε άλλος άνθρωπος που ‘χε χάσει το πρόσωπό του και τον χτύπησε κι αυτός.
22. Κι οι άνθρωποι που ‘χαν χάσει το πρόσωπό τους, ήσαν πολλοί.
23. Και ξημέρωσε. Και βράδιασε.
24. Ημέρες σαράντα.
25. Κι ήρθαν στιγμές που φοβήθηκε πως θα χάσει το λογικό του.
26. Και τον έσωσε μια μικρή αράχνη στη γωνιά, που την έβλεπε ακούραστη κι υπομονετική να υφαίνει τον ιστό της.
27. Και κάθε μέρα τής τον χάλαγαν με τις μπότες τους μπαίνοντας.
28. Κι εκείνη τον ξανάρχιζε κάθε μέρα. Και της τον χάλαγαν πάλι.
Και τ’ άρχιζε ξανά.
29. Εις τους αιώνας των αιώνων.
Στόχος ποιήματος και η σπουδαιότητα της αράχνης
Το σπουδαίο μήνυμα αυτού του αποσπάσματος καταλήγει σε μία από τις πολλές ουσίες της ζωής. Στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή, για επιβίωση, για τα ιδανικά και τις αξίες και φυσικά για την αντίσταση των πιέσεων και των βασανισμών. Παρόλα τα βάσανα του φυλακισμένου, η ψυχή του παρέμενε ασκλάβωτη, καθώς έβαζε το χέρι στην καρδιά ως απάντηση προς τον βασανιστή. Η καρδιά του και η αράχνη ήταν τα όπλα για την επιβίωσή του.
Τι πιο δυνατό άλλωστε να βάζεις το χέρι στην καρδιά και να παίρνεις θάρρος;
Τι πιο δυνατό άλλωστε να βλέπεις μία αράχνη της οποίας καταστρέφουν τον ιστό της κάθε ώρα, να υφαίνει ξανά και ξανά τον ιστό της χωρίς να τα βάζει ποτέ κάτω;
