Θα ήταν άδικο αν δεν χαρακτήριζα τη συγκεκριμένη κοινότητα, χωριό του έρωτα και της αγάπης. Γιατί πολύ απλά πριν καν πατήσεις το πόδι σου, θα ακούσεις τα πουλιά να κελαηδούν και να’ σαι σίγουρος ότι η μύτη σου θα «σπάσει» από τις γλυκές μυρωδιές των λουλουδιών και των δέντρων. Και τότε θα ερωτεύεσαι ξανά και ξανά, με την όμορφη θέα και τα ξεχωριστά στοιχεία τα οποία κάνουν το χωριό να ξεχωρίζει στον χάρτη της Κύπρου.
Πρόκειται για ένα από τα ορεινά χωριά της Επαρχίας Λευκωσίας και το συναντάει κανείς σε απόσταση 70 περίπου χιλιόμετρων από την πρωτεύουσα. Πήρε το όνομά του από τον πρώτο κάτοικο του, τον Ιωάννη Μουτουλλά, εκπαιδευτής γερακιών και κτήτορας της Παναγίας του Μουτουλλά.
Τι αξίζει να επισκεφτείς στην κοινότητα και γιατί
–>Σου προτείνω, πρώτα, να επισκεφτείς την δημοφιλή εκκλησία της Παναγίας του Μουτουλλά. Κτίστηκε από τον Ιωάννη τον Μουτουλλά και πρόκειται για μια γραφική και πετρόκτιστη εκκλησία του 13ου αιώνα, η οποία περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Βρίσκεται, θα το έλεγε κανείς, σε μία κορυφή, που αξίζει πραγματικά να ανοίξεις τα χέρια και να απολύσεις τα τη θέα του χωριού, αναπνέοντας καθαρότατο αέρα!
–>Καλό θα ήταν να περπατήσεις στα κρύα σοκάκια παρέα με ένα πουλόβερ, γιατί αξίζει να αισθανθείς το κρύο του «Μουτουλλά». Οι κρύες μέρες και νύχτες μας κάνουν πιο χαρούμενους. Αγκαλιαζόμαστε και γινόμαστε ένα!
–>Στο πέρασμά σου ίσως να’ σαι τυχερός και να συναντήσεις τα φημισμένα «δροσάπιδα», μία κυπριακή, παραδοσιακή ποικιλία αχλαδιών, η οποία χρόνο με το χρόνο εξαλείφονται. Επίσης, καλό θα ήταν να γευτείς και κανένα μήλο, κεράσι, ροδάκινο και καμιά μαραπέλλα ανάλογα με την εποχή επίσκεψής σου. Γιατί να μην γευτείς τις παραγωγές των κατοίκων του Μουτουλλά;
–>Μια γέφυρα αγάπης και έρωτα σε περιμένει να την επισκεφτείς. Βρίσκεται στο μονοπάτι, πάνω από τον ποταμό Σέτραχο και είναι αφιερωμένη στους ερωτευμένους, οι οποίοι εκεί κλειδώνουν την αγάπη τους με μία κλειδαριά.
Ο Μουτουλλάς ως το χωριό των παραδοσιακών επαγγελμάτων
Κατά την επίσκεψη σου στο χωριό, μη ξεχάσεις πένα, μολύβι και χαρτί! Θα σου είναι απαραίτητα εφόσον οι ιστορίες των ηλικιωμένων του χωριού για τα παραδοσιακά επαγγέλματα θα σε κάνουν πιο σοφό! Στα παλιά χρόνια, οι πλείστοι κάτοικοι στον Μουτουλλά ήταν γεωργοί, σκαρπάρηδες, μεταξάδες, πογιατζήδες, μεταλλωρύχοι όπως επίσης και σκαφάδες.
Μη ξεχάσεις να αναζητήσεις τον κύριο Ιωάννη, έναν ιδιαίτερο πλάσμα, έναν από τους σκαφάδες του Μουτουλλά. Θα σου μιλήσει για τις σκάφες από πεύκο, τις μικρές «βούρνες» ή αλλιώς τις «βουπποσάνιδες», οι οποίες χρησιμοποιούνταν για το ζύμωμα, το πλύσιμο των ρούχων, το φαγητό των ζώων αλλά και για το λούσιμο. Θα σου περιγράφει, με πάθος, τα βασικά εργαλεία για την κατασκευή των σκαφών, όπως για το σκεπάρνι, το ξινάρι, το κουδούτσι, τον καταρράκτη και τη ράσπα.
Αναφορικά με το μετάξι, η κοινότητα ήταν για πολλά χρόνια φημισμένη γι’ αυτό. Συγκεκριμένα, γύρω στο 1940 υπήρξε μία ανάπτυξη του μεταξιού στην κοινότητα. Παρόλο που σήμερα δεν υπάρχουν μεταξάδες στην κοινότητα, για να μπορείς να τους επισκεφτείς και να μιλήσεις μαζί τους, φρόντισε να αναζητήσεις την κυρία Ελένη, η οποία εκτρέφει με πολλή αγάπη μεταξοσκώληκες. Θα μάθεις για την «μαγεία» του μεταξιού, για τα κουκούλια που δημιουργεί ο μεταξοσκώληκας και για την διακόσμηση (των κουκουλιών) σε κάδρα, τα οποία παριστάνουν πολλές φορές λουλούδια και ζώα.
Πάρε φωτογραφική μηχανή και ξεκίνα την εξερεύνησή σου
Βασικό εργαλείο στο ταξίδι αυτό είναι η φωτογραφική σου μηχανή. Ένα από τα βασικότερα σημεία της κοινότητας είναι το μονοπάτι της φύσης του Μουτουλλά• ένα ολοπράσινο, κυκλικό μονοπάτι, έκτασης περίπου ενάμιση χιλιόμετρου το οποίο περιλαμβάνει σημεία ενδιαφέροντος όπως είναι τα «Λουτρά της Ρήγαινας» και το «Χλιό».
Αναφορικά με τα «Λουτρά της Ρήγαινας», λέγεται ότι στα παλιότερα χρόνια η Ρήγαινα και οι γυναίκες που την συνόδευαν, λούζονταν στο γνωστό «μαειρισσίν», στα θειούχα νερά. Με το πέρασμα των χρόνων πολλές γυναίκες του χωριού, έκαναν ακριβώς το ίδιο πράγμα. Λούζονταν στο «μαειρισσίν», ένας μεγάλος κύκλος ο οποίος έβγαζε θειούχο νερό. Σειρά είχε και το «χλιο», εκεί όπου έπλεναν οι γυναίκες τα ρούχα τους. Η ομαδικότητα στο «χλιο», ήταν το βασικότερο στοιχείο για να βγει καλό το αποτέλεσμα, εφόσον κάποιες γυναίκες έπρεπε να μεταφέρουν ξύλα, κάποιες άλλες να «βράσουν» τα ρούχα σε καζάνι και η κάθε μία πλέον να τα πλύνει. Πριν το τέλος της περιπλάνησής σου, ρώτησε τους περαστικούς για την κυρία Αφρούλλα, η οποία είμαι σίγουρη θα σου πει τα πάντα για το «μαειρισσίν», για το «χλιο» και όχι μόνο.
Ο Μόντης και η σχέση του με το χωριό
Στην είσοδο του χωριού, το μνημείο του Κώστα Μόντη θα σε κάνει να αναρωτηθείς πολλά και να θέλεις όλο και πιο πολύ να διασχίσεις τους δρόμους του Μουτουλλά μαθαίνοντας περισσότερα για τον «κόσμο» του Μόντη. Ήδη από το 1930 ο Κώστας Μόντης περνούσε τα καλοκαίρια του εκεί. Μεταξύ του 1936 μέχρι και τη δεκαετία του ’60 έγραψε τέσσερα πεζά κείμενα και τρία ποιήματα, τα οποία σχετίζονται άμεσα με τον Μουτουλλά.
[..]Προχωρείς όσο που να φτάσεις στο “Μαειρισσίν”. Αγριόδεντρα με δάφνες και μυρσίνια μπλεγμένα σχηματίζουν ένα άντρο υπέργειο για να κρύψουν απ’ τα μάτια του ήλιου κάτι το αρχαίο σκάλισμα βράχου, που μέσα από δυο τρυπίτσες του αθώρητο, βγαίνει ένα θειούχο νερό. […] Και φαντάστηκα μια στιγμή να κάθεται ολόγυμνη μες το σκάλισμα της πέτρας κάποια ξανθή πανώρια βασιλοπούλα και να τη λούζουνε οι σκλάβες της, κρυμμένη μέσα στα φυλλώματα, ενώ απ’ το αντικρινό κλαρί της δάφνης, ένα γαρδέλι ερωτευμένων να τραγουδά τον πόνο της αγάπης του».
Αύγουστος 1936
Έτοιμοι για ένα ταξίδι μέχρι το Μουτουλλά;
