Έχεις αναρωτηθεί πως νιώθει ένας ποδοσφαιριστής ο οποίος τοποθετεί τη μπάλα στο σημείο του πέναλτι στο 90o λεπτό;
Ποια συναισθήματα περνάνε από το μυαλό ενός δρομέα δευτερόλεπτα πριν το πάτημα της σκανδάλης;
Πως ελέγχει την αναπνοή του ένας κολυμβητής ο οποίος ανεβαίνει στο βατήρα λίγο πριν βουτήξει στο νερό;
Πέραν της προπόνησης και της διατροφής, σημαντικό παράγοντας επιτυχίας για κάθε αθλητή είναι η ψυχολογία.
Η ιστοσελίδα lovelife.com.cy αποτάθηκε σε μιαν ειδικό και συγκεκριμένα τη Θάλεια Παναγή η οποία ασκεί το επάγγελμα της αθλητικής ψυχολόγου, καταθέτοντας άκρως ενδιαφέρουσες απόψεις.
Θάλεια σε ευχαριστούμε για το χρόνο και την προθυμία σου. Μίλησε μας για τον εαυτό σου, τις σπουδές σου και τους λόγους οι οποίοι σε ώθησαν να ασχοληθείς επαγγελματικά με το αντικείμενο Sport psychology.
Εγώ σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και το ενδιαφέρον να μάθετε περισσότερα τόσο για εμένα όσο και για την Αθλητική Ψυχολογία. Εμένα το «ταξίδι» μου με την αθλητική ψυχολογία ξεκίνησε με την ενασχόληση μου με τον στίβο στην ηλικία των 12 χρόνων. Πάντα πριν από τους αγώνες είχα άγχος αλλά δυστυχώς δεν είχα κάποιο ειδικό ψυχολόγο για να με βοηθήσει να το διαχειριστώ.
Αυτό, αναμφίβολα επηρέαζε την ψυχολογία μου πριν, κατά την διάρκεια αλλά και μετά τον αγώνα. Ποτέ μου δεν κατάφερνα να τρέξω όσο καλά μπορούσα έστω και αν κέρδιζα πολλούς από τους αγώνες μου. Όταν εγώ αγωνιζόμουν δεν είχε κάποιο ειδικό ψυχολόγο στον τομέα της αθλητικής ψυχολογίας για να με βοηθήσει και αυτός ήταν και ο λόγος που αποφάσισα εγώ να σπουδάσω ψυχολογία και να εξειδικευτώ μετέπειτα στην Αθλητική Ψυχολογία. Έτσι σπούδασα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Ψυχολογία, και αφού απέκτησα το πτυχίο μου, προχώρησα με την Αθλητική ψυχολογία, όπου απέκτησα το μεταπτυχιακό μου από το πανεπιστήμιο Liverpool John Moores στην Αγγλία.
Επειδή όμως η Αθλητική ψυχολογία δεν είναι μια από τις ειδικότητες που είναι αναγνωρισμένες από την νομοθεσία στην Κύπρο και επειδή ένας χρόνος μεταπτυχιακής εκπαίδευσης χωρίς πρακτική άσκηση δεν ήταν αρκετός για να μπορεί κάποιος να εξασκήσει το επάγγελμα του ψυχολόγου αποτελεσματικά, αποφάσισα να προχωρήσω στην απόκτηση ενός ακόμα μεταπτυχιακού τίτλου: της κλινικής-συμβουλευτικής ψυχολογίας από το La Salle University (USA) σε συνεργασία με το New York University της Τσεχίας. Κατά την διάρκεια των σπουδών μου είχα την ευκαιρία να κάνω πρακτική άσκηση τόσο με αθλητές και ομάδες, όσο και με κανονικό πληθυσμό.
Μετά το τέλος των σπουδών μου ήρθα στην Κύπρο, απέκτησα την άδεια μου στη Συμβουλευτική ψυχολογία, συνεργάζομαι και δουλεύω με διάφορους αθλητές, ομάδες και ακαδημίες και διδάσκω στο πανεπιστήμιο UCLan Cyprus, μαθήματα Αθλητικής Ψυχολογίας.
Σε ποιους απευθύνεται και πως μπορεί να βοηθήσει το «Sport psychology»;
Η αθλητική ψυχολογία απευθύνεται τόσο σε αθλητές, όσο και γονείς, προπονητές και διαιτητές. Ο κύριος στόχος είναι η διαχείριση οτιδήποτε τους απασχολεί κυρίως με συμβουλευτική. Ο κύριος στόχος είναι η μεγιστοποίηση της αθλητικής τους απόδοσης. Παράλληλα, η εκμάθηση των κύριων ψυχολογικών δεξιοτήτων (τεχνικών: στοχοθεσία, θετικός αυτό-διάλογος, νοερή απεικόνιση, τεχνικές χαλάρωσης) είναι κάτι που επιδιώκεται στις πλείστες φορές τόσο στους αθλητές, όσο και στους προπονητές και διαιτητές.
Υπάρχει ένα ή περισσότερα «μότο» τα οποία σε συνοδεύουν στην καριέρα σου;
Ένα από τα «μότο» που με συνοδεύουν είναι το «Sky is not the limit» καθώς και ότι όταν θέλουμε κάτι πραγματικά, όσες δυσκολίες και να βρούμε, μπορούμε να το καταφέρουμε. Επίσης, το
«Success is no accident, but is hard work, perseverance, learning, studying, sacrifice and most of all, love of what you are doing or learning to do» από τον αείμνηστο Πελέ, διότι για να φτάσουμε στην επιτυχία χρειάζεται σκληρή δουλειά, πίστη, θέληση, θυσίες και πάντα συνεχιζόμενη εκπαίδευση.
Ποιο μυαλό θεωρείς πιο έτοιμο να δεχθεί νέες πληροφορίες; Το παιδικό το οποίο δεν έχει εμπειρίες αλλά είναι πιο δεκτικό ή του ενήλικα ο οποίος γνωρίζει τη διαδικασία μάθησης αλλά ίσως προβάλει αντίσταση στο να αλλάξει τον τρόπο σκέψης του;
Κατά την άποψη μου και από την εμπειρία μου θεωρώ ότι τα παιδιά είναι πιο εύκολο να απορροφήσουν, να μάθουν και να χρησιμοποιήσουν στην πράξη τις τεχνικές και όλα όσα συζητάμε και μαθαίνουμε. Σε αντίθεση, οι πιο μεγάλοι σε ηλικία αθλητές, κάποιες φορές δεν είναι τόσο «ανοιχτοί» στο να εφαρμόσουν κάτι νέο και καινούριο, π.χ. τεχνικές, επειδή είτε θεωρούν ότι δε θα τους βοηθήσει, είτε επειδή το προσπάθησαν στο παρελθόν και δεν δούλεψε. Τα μικρά παιδιά συνήθως είναι πιο ανοιχτά και ακολουθούν πιστά τις οδηγίες ενός μεγάλου.
Αθλητές παγκόσμιου βεληνεκούς όπως ο κολυμβητής Michael Phelps έχουν αναφερθεί στη δύναμη της νοερής απεικόνισης. Από πλευράς της επιστήμης πόσο βοηθητική είναι η θετική σκέψη σε συνδυασμό με προπόνηση και διατροφή;
Τόσο η νοερή προπόνηση όσο και η θετική σκέψη (θετικός αυτό-διάλογος) είναι κάτι που όλοι οι αθλητές θα πρέπει να δουλεύουν και να χρησιμοποιούν. Παράλληλα, και το κομμάτι της διατροφής διαδραματίζει σημαντικό και καταλυτικό ρόλο για την απόδοση του αθλητή. Σίγουρα ο συνδυασμός όλων είναι κάτι που θα φέρει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Όλοι οι διακεκριμένοι και πετυχημένοι αθλητές συνδύαζαν και συνδυάζουν το κομμάτι της διατροφής με την ψυχολογία. Αυτό το δείχνουν άλλωστε και πολλές έρευνες, το ότι δηλαδή η διατροφή σε συνδυασμό με την ορθή διαχείριση στο τομέα της ψυχολογίας φέρνουν τα ιδανικά αποτελέσματα.
Πως μπορεί ένας αθλητής ο οποίος έχει και θετικές αλλά και αρνητικές εμπειρικές αναφορές από την καριέρα του να επικεντρωθεί σε αυτές που θα τον βοηθήσουν στο άμεσο μέλλον;
Αυτό αφορά το κομμάτι της διαχείρισης. Είναι στο χέρι του κάθε αθλητή είναι αναπτύξει και να μάθει τρόπους διαχείρισης τόσο της επιτυχίας όσο και της αποτυχίας. Η διαχείριση της αποτυχίας συνδέεται άρρηκτα με το κομμάτι της στοχοθεσίας. Άρα, ένας αθλητής μετά από μια αποτυχία θα πρέπει να σκεφτεί και να κάνει την αυτοκριτική του, και μετά αφού καταλήξει γιατί η απόδοση του δεν έχει πάει όπως ήταν επιθυμητό να ξεκινήσει προετοιμασία για τον επόμενο αγώνα θέτοντας μικρούς και βραχυπρόθεσμους στόχους. Από την άλλη, οι θετικές εμπειρίες δίνουν το κίνητρο αλλά και την αυτοπεποίθηση στον κάθε αθλητή να συνεχίσει να προπονείται και να προετοιμάζεται για τους επόμενους αγώνες.
Είναι εύκολο να περάσει το μήνυμα σε νεαρότερους αθλητές αλλά περισσότερο στο περιβάλλον τους ότι η συμμετοχή είναι μια μορφή επιτυχίας και το τελικό αποτέλεσμα ενδεχομένως να μην είναι πάντοτε αυτοσκοπός;
Δυστυχώς δεν είναι τόσο εύκολο ούτε για τους ίδιους τους μικρούς αθλητές αλλά ούτε και για τους γονείς και πολλές φορές τους προπονητές τους να καταλάβουν ότι στις μικρές, αναπτυξιακές ηλικίες το σημαντικό δεν είναι το αποτέλεσμα αλλά η αυτό-βελτίωση η οποία σιγά-σιγά θα φέρει τα αποτελέσματα.
Ποιο είναι το συχνότερο πρόβλημα/εμπόδιο/ζήτημα το οποίο καλείσαι να επιλύσεις δουλεύοντας με έναν αθλητή;
Η πιο συχνή «δυσκολία» την οποίαν καλούμαι συνήθως να δουλέψω και να διαχειριστώ είναι το κομμάτι της διαχείρισης του άγχους και της αυτοπεποίθησης. Επίσης κάτι άλλο συχνό που συναντώ συχνά είναι το κομμάτι της πίεσης που βάζουν οι γονείς στα παιδιά, η οποία σίγουρα οδηγεί σε πίεση και άγχος.
Η υιοθέτηση θετικής σκέψης μπορεί να επιταχύνει την πορεία αποθεραπείας ενός αθλητή από τραυματισμό;
Η υιοθέτηση της θετικής σκέψης σε συνδυασμό με την νοερή απεικόνιση μπορεί να βοηθήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την αποκατάσταση και την αποθεραπεία του κάθε αθλητή. Όσον αφορά το πόσο νωρίς θα επιστρέψει ο αθλητής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σε κάποιες περιπτώσεις το κομμάτι της πιο θετικής ψυχολογίας μπορεί να ευνοήσει την πιο γρήγορη επιστροφή του αθλητή.
Ποιες τεχνικές χαλάρωσης μπορεί να υιοθετήσει ένας αθλητής πριν την έναρξη ενός σημαντικού αγώνα; Μπορεί ο έλεγχος της αναπνοής να διαδραματίσει υποβοηθητικό ρόλο;
Υπάρχουν πολλά ήδη τεχνικών χαλάρωσης. Οι αναπνοές, η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, ο διαλογισμός, η γιόγκα. Οι βαθιές διαφραγματικές αναπνοές είναι μια τεχνική που όλοι οι αθλητές μικροί και μεγάλοι να χρησιμοποιήσουν. Οι διαφραγματικές αναπνοές (εισπνοή από την μύτη και εκπνοή από το στόμα-σε αργό ρυθμό) αυξάνουν την ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα και έτσι μεταφέρεται περισσότερη ενέργεια στους μύες. Οι αναπνοές αυτές γίνονται μέσω του διαφράγματος. Ο αθλητής θα πρέπει να φανταστεί ότι ο αέρας μπαίνει και βγαίνει από το κάτω μέρος των πνευμόνων. Ο αέρας βγαίνει μαζί με την μυϊκή ένταση. Ο αθλητής θα πρέπει να εξασκεί την τεχνική αυτή σαν μέρος της ρουτίνας του πριν εκτελέσει. (*ο αθλητής μετά από την εκμάθηση της διαδικασίας θα πρέπει να κάνει 30-40 αναπνοές την ημέρα για να μπορέσει να αυτοματοποιήσει την τεχνική). Η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση είναι μια τεχνική που μπορεί να διδαχθεί στους αθλητές, όμως επειδή είναι χρονοβόρα συνήθως οι αθλητές δεν την χρησιμοποιούν και τόσο.
Σε ευχαριστούμε θερμά ξανά για το χρόνο σου. Καταληκτικά θα ήθελες να στείλεις ένα μήνυμα θετικότητας στους αναγνώστες του lovelife.com.cy;
Σας ευχαριστώ ξανά για την φιλοξενία. Ένα μήνυμα που θα ήθελα να στείλω είναι: «να αγαπάς πάντα αυτό που κάνεις, να έχεις επιμονή και υπομονή και το αποτέλεσμα θα έρθει».
Σ’ αρέσουν τα άρθρα μας; Στήριξέ τα! Ακολούθησε τη σελίδα του LoveLife και στο Facebook.
